Ο Σεπτέμβριος αποτελεί μια εισαγωγή. Όχι όμως μόνο στην πανεπιστημιακή μας ζωή. Είναι και μια άλλη «καλύτερη» εισαγωγή για τη νέα χρονιά που θα κληθούμε όλοι μας να αντιμετωπίσουμε ως αποτέλεσμα της ελληνικής εισόδου στο ΔΝΤ, των επιθέσεων σε μισθούς, συντάξεις, δικαιώματα… Συγκεκριμένα, στο χώρο της εκπαίδευσης εφαρμόζονται από φέτος αρκετές σημαντικές αλλαγές. Στα ΑΕΙ και τα ΤΕΙ προωθούν ξανά το νόμο-πλαίσιο με βασικό στόχο την αξιολόγηση των πανεπιστημιακών ιδρυμάτων, προκειμένου να ικανοποιούν το οικονομικό σύστημα. Το πανεπιστήμιο θυμίζει αρκετά το σχολείο της εντεινόμενης εντατικοποίησης και της υποχρηματοδότησης, πράγμα που φαίνεται στις ελλείψεις στις υποδομές, σε εργαστήρια και υλικά, στις περικοπές βιβλίων, βιβλιοθηκών, εστιών ακόμα και στην έλλειψη προσωπικού.
Η ομιλία της Υπουργού Παιδείας Άννας Διαμαντοπούλου στην 24η Σύνοδο Πρυτάνεων, σηματοδοτεί το ξεκίνημα της μεγαλύτερης απόπειρας για αντι-μεταρρύθμιση στην Ανώτατη Εκπαίδευση τις τελευταίες δεκαετίες. Εάν η μεταρρύθμιση Γιαννάκου σηματοδοτούσε την νεοσυντηρητική και αυταρχική απόπειρα «διόρθωσης» του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου, τώρα μιλάμε για τη μετάβαση σε ένα τελείως διαφορετικό πρότυπο πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.
Αρχικά, με το νέο πολυνομοσχέδιο καταργούνται οι δύο βασικές δομές λειτουργίας των πανεπιστημίων, η αυτοδιοίκηση και η συνδιοίκηση (η συμμετοχή των φοιτητών και των εργαζομένων στα όργανα διοίκησης). Προβλέπεται, λοιπόν, ένα νέο συμβούλιο με τον τίτλο του «Συμβουλίου Διοίκησης», το οποίο βασίζεται πάνω στα αμερικάνικα πρότυπα και στο οποίο θα συμμετέχουν και εξωπανεπιστημιακοί φορείς (επιχειρήσεις, κοινωνικοί φορείς κ.α.). Με το πρόσχημα της «συμμετοχής της κοινωνίας» στη λειτουργία του πανεπιστημίου, θα εξυπηρετούνται πρώτα τα συμφέροντα των επιχειρηματιών, εις βάρος των φοιτητών και των εργαζομένων.
Επιπροσθέτως, στο βωμό της υποχρηματοδότησης και του Δ.Ν.Τ., αλλάζει η οικονομική αυτοτέλεια των ΑΕΙ και ΤΕΙ. Η κρατική χρηματοδότηση θα περιοριστεί στο ελάχιστο και θα εξαρτάται από την επίτευξη μετρήσιμων στόχων, όπως η απορρόφηση των φοιτητών και η έρευνα. Βασικός πυλώνας όλης αυτής της αναδιάρθρωσης αποτελεί, για ακόμα μια φορά, η αξιολόγηση. Το αποτέλεσμα, όμως, παραμένει το ίδιο. Οι φοιτητές θα κληθούν να πληρώσουν όλο το κόστος του πτυχίου τους, ξεχνώντας την «δωρεάν» παιδεία. Αποκορύφωμα αυτής της λογικής και η πρόταση για ίδρυση καθηγητικών θέσεων με χορηγία ιδιωτών, όπου για πρώτη φορά η ύπαρξη μιας θέσης ΔΕΠ θα εξαρτάται από τις ορέξεις του ιδιώτη χορηγού. Ορίζοντας αυτής της λογικής και η ελαστικοποίηση και εξατομίκευση των εργασιακών σχέσεων του διδακτικού προσωπικού, συμπεριλαμβανομένων και των αποδοχών.
Επίσης, ανατρέπεται πλήρως η έννοια του Τμήματος και του πτυχίου που αυτό χορηγούσε. Βασική ακαδημαϊκή μονάδα θα είναι η Σχολή και αυτή θα δίνει στα πτυχία. Οι φοιτητές θα εισάγονται σε Σχολές και όχι τμήματα και θα κατανέμονται στα προγράμματα σπουδών με βάση τις επιδόσεις τους στο Α΄ έτος, επομένως εισάγεται και ένα εσωτερικό φίλτρο που θα καθορίζει και την πρόσβαση ή όχι στα προγράμματα υψηλής ζήτησης, ενώ ένταση των φίλτρων απόρριψης θα φέρει και η διαφαινόμενη πρόθεση περιορισμού των εξεταστικών περιόδων. Στο ίδιο πλαίσιο κυμαίνονται και όλες οι ρυθμίσεις που αναγάγουν σε ανώτατη εκπαίδευση τα ιδιωτικά κολλέγια, υποβαθμίζοντας έτσι την ποιότητα σπουδών του δημοσίου πανεπιστημίου.
Ένα άλλο κεφάλαιο αυτής της εκπαιδευτικής αναδιάρθρωσης, το οποίο αξίζει να σημειωθεί, είναι το τι μέλλει γενέσθαι με τα περιφερειακά τμήματα των πανεπιστημίων. Η άλλοτε ορθολογική κατανομή των τμημάτων σε πόλεις με σκοπό την εξυπηρέτηση των αναπτυξιακών αναγκών, καταρρίπτεται με το νέο «Καλλικράτη» των πανεπιστημίων. Κλείσιμο τμημάτων με πρόσχημα την ασάφεια των οδηγών σπουδών και την αναγκαιότητα της ύπαρξής τους, υποχρεωτικές συγχωνεύσεις, περιορισμό και απολύσεις προσωπικού είναι μερικά από τα θύματα στο βωμό της «ανάπτυξης της παιδείας».
Η απάντηση σε όλα αυτά θα πρέπει να δοθεί άμεσα και με τον πιο ηχηρό, δυναμικό και μαζικό τρόπο. Η καταστρατήγηση του δημόσιου και δωρεάν χαρακτήρα με σκοπό την εμπορευματοποίηση της παιδείας, μας βρίσκει αντιμέτωπους. Όσο μας μιλούν για «φοιτητές-πελάτες», εμείς θα μιλάμε για «φοιτητές-στους δρόμους»! Το μέλλον που μας ετοιμάζουν δεν μας χωρά, γι’ αυτό εμείς θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε και να διεκδικούμε.
Εκπτώσεις στα όνειρα και στις διεκδικήσεις δεν κάναμε, δεν κάνουμε και δεν θα κάνουμε!